Çalışma hayatında sıkça duyulan geçici işçi kavramı, son yıllarda kamu kurumları ve özel sektör alımlarında daha fazla yer almaya başladı. Peki, geçici işçi ne demek ve bu statüde çalışan kişilerin hakları nelerdir? İşte geçici işçiler hakkında bilinmesi gereken tüm detaylar…

Geçici İşçi Nedir?

Basit bir tanımla, geçici işçi, belirli bir süre için işverenle sözleşme imzalayarak çalışan kişidir. Bu kişiler genellikle mevsimlik işlerde, dönemsel projelerde veya kamu kurumlarında kısa süreli personel ihtiyacını karşılamak amacıyla istihdam edilir.

4857 sayılı İş Kanunu’na göre geçici işçiler, işin niteliği gereği belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışırlar. Bu süre genel olarak 3,6,9 ay gibi sürelerle sınırlıdır, ancak işin devamına göre uzatılabilir.

Geçici işçilerin en önemli farkı, kadrolu işçiler gibi sürekli istihdam edilmemeleri ve belirli bir dönemin sonunda sözleşmelerinin sona ermesidir.

Kamuda geçici işçilerin çalışma düzeni, Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Geçici İşçiler Hakkında Yönetmelik kapsamında belirlenmiştir. Bu yönetmelik, işçilerin izin, tazminat, sosyal güvence ve çalışma koşullarını düzenler.

Geçici İşçi Alımı Nasıl Yapılır?

Her yıl birçok kamu kurumu, geçici işçi alımı ilanı yayınlamaktadır. Bu ilanlar genel olarak İşkur üzerinden duyurulur. Başvuru yapacak adayların şu şartları sağlaması gerekir:

• Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmaları

• En az ilkokul mezunu olmaları (pozisyona göre değişebilir)

• 18 yaşını doldurmuş olmaları

• Kamu haklarından mahrum olmamaları

• Emekli veya malulen emekli statüsünde olmamaları

Başvurular elektronik ortamda, İşkur e-şube veya İşkur il müdürlükleri üzerinden yapılmaktadır. Başvuru sonrasında noter kurası ile adaylar belirlenir ve kurumlar tarafından işe alınacak kişiler ilan edilir.

Bazı kurumlar, geçici işçileri orman yangınlarıyla mücadele, park ve bahçe bakımı, karayolu bakım-onarım işleri gibi mevsimsel görevlerde değerlendirir.

Geçici İşçilerin Hakları Nelerdir?

Geçici işçiler, kadrolu çalışanlara kıyasla sınırlı haklara sahip olsalar da İş Kanunu’na tabidirler ve belirli sosyal haklardan yararlanabilirler.

Bu haklar arasında:

• Asgari ücretin altında maaş alamama,

• Sigorta primi yatırılması,

• Yıllık izin hakkı,

• Fazla mesai ücreti,

• İş kazası ve meslek hastalığı durumunda sağlık güvencesi,

• Sözleşme süresi boyunca tazminat hakkı (iş sonu tazminatı) gibi önemli maddeler bulunur.

Ayrıca bazı kamu kurumlarında uzun yıllar geçici işçi olarak çalışanlara, belirli şartlar dahilinde sürekli işçi kadrosuna geçiş imkânı da tanınabilmektedir.

Geçici İşçi Maaşları 2025

Geçici işçi maaşları, çalışılan kuruma, unvana ve iş koluna göre değişiklik göstermektedir. Ancak genel olarak asgari ücretin üzerinde maaş alan birçok geçici işçi bulunmaktadır.

Güncel verilere göre:

• Yeni başlayan geçici işçiler asgari ücret civarında (2025 yılı için yaklaşık 22.000 TL) maaş almaktadır.

• Deneyimli geçici işçilerin maaşları ise 25.000 TL’ye kadar çıkabilmektedir.

• Kamuda çalışan geçici işçiler, ayrıca yemek, yol, sosyal yardım ödemeleri gibi ek haklardan da yararlanabilmektedir.

Bununla birlikte maaşlar, çalışma süresi, kurumun bütçesi ve çalışılan pozisyonun niteliğine göre farklılık gösterebilir.

Geçici İşçiler Kadroya Geçebilir Mi?

Son yıllarda sıkça gündeme gelen geçici işçiler kadroya alınacak mı sorusu, 2025’te de gündemdeki yerini koruyor. Hükûmetin zaman zaman yaptığı düzenlemelerle, uzun süredir geçici statüde çalışan bazı işçiler sürekli işçi kadrosuna geçirilmiştir.

Ancak bu durum her yıl otomatik olarak uygulanmamaktadır. Kadroya geçiş için bakanlık kararı veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesi gereklidir. Bu nedenle geçici işçiler, kadroya alınma beklentilerini takip ettikleri resmi duyurulara göre şekillendirmelidir.

Özetle, geçici işçi ne demek sorusunun yanıtı, belirli bir süre için iş gücü ihtiyacını karşılayan çalışanlardır. Kamuda geçici işçi olmak ise kısa süreli olsa da güvenceli ve düzenli bir çalışma fırsatı sunmaktadır.

Her ne kadar geçici işçilik süreyle sınırlı olsa da bu statüde çalışmak birçok kişi için kamu tecrübesi edinmek, gelir sağlamak ve kadrolu işe geçiş için fırsat yakalamak anlamına gelir.

Okuyucu Yorumları

Ali Çelik: Ben yaklaşık altı yıldır çeşitli firmalarda geçici işçi olarak görev alıyorum. Bu sistemin avantajı, iş bulma süresinin kısa olması ve farklı yerlerde tecrübe kazanabilmek. Ancak uzun vadede insanı yoran tarafı da var. Sürekli yeni bir ortama alışmak, sigorta ve maaş konusunda belirsizlik yaşamak gerçekten zor. Geçici işçi olduğunuzda çoğu yerde size “nasıl olsa kısa süreli çalışacak” gözüyle bakılıyor, bu da aidiyet duygusunu azaltıyor. Yine de bazı kurumlar geçici işçilerine kalıcı personel kadar değer veriyor, böyle örnekler de var. Bana göre sistemin daha dengeli işlemesi için geçici işçilere yönelik yasal hakların güçlendirilmesi gerekiyor. Özellikle yıllık izin, kıdem ve sosyal haklar konusunda netlik sağlanmalı. Bu şekilde hem işveren hem çalışan daha güvenli bir zeminde buluşabilir.

Merve Yılmaz: Benim çevremde birçok arkadaş geçici işçi statüsünde görev yapıyor. Aslında çoğu, aynı işi kadrolu personelle birlikte yapıyor ama özlük hakları arasında ciddi farklar bulunuyor. Bu durum moral bozukluğuna yol açıyor. Devletin son yıllarda bazı düzenlemeler getirdiğini biliyoruz ama hâlâ tam bir çözüm sağlanmış değil. Bence geçici işçilik tamamen kaldırılmalı demiyorum ama sistem daha adil hale getirilebilir. Örneğin belirli bir süre aynı kurumda çalışan geçici işçilere, performans ve ihtiyaç durumuna göre kadroya geçme hakkı tanınmalı. Böylece hem çalışan emeğinin karşılığını alır hem de kurumlar sürekli personel değişimi yaşamaz. Çünkü tecrübeli bir işçinin her sene farklı bir yere gönderilmesi, hem motivasyonu hem verimliliği düşürüyor.

Ahmet Demirel: Ben yıllardır tarım sektöründe mevsimlik olarak çalışıyorum. Bizim için “geçici işçi” demek aslında hayatın kendisi demek. Yılın belli aylarında çalışıyoruz, sonra iş bitince farklı şehirlere gidiyoruz. Bu durum hem maddi hem manevi açıdan yıpratıcı. Çocuklarımızın okulu, barınma, sağlık gibi konularda ciddi sıkıntılar yaşıyoruz. Geçici işçiler için özel sosyal destek programları artırılmalı. Ayrıca sigorta primleri konusunda devletin kolaylık sağlaması çok önemli. Her sene yeni bir iş bulma telaşıyla uğraşmak insanın psikolojisini de etkiliyor. Bizim isteğimiz çok basit: Yaptığımız emeğin karşılığını alabilmek ve güvencemizin olması. Çünkü geçici de olsak, ülke ekonomisine ciddi katkı sunuyoruz.