Üniversite eğitimi pek çok gencin hayallerini süsleyen, kariyer basamaklarını tırmanmak için atılan en önemli adımdır. Günümüzde değişen yaşam koşulları çalışma zorunluluğu veya coğrafi engeller nedeniyle yüz binlerce öğrenci örgün öğretim yerine açıköğretim fakültelerini tercih etmektedir. Bu tercih beraberinde eğitim finansmanı ile ilgili pek çok soruyu da getirir. Özellikle ekonomik şartların zorlaştığı dönemlerde örgün eğitimdeki arkadaşları gibi açıköğretim öğrencilerinin de maddi desteğe ihtiyacı vardır. Akıllara gelen ilk ve en temel soru ise açıktan okuyan burs alabilir mi ve devletin sağladığı imkanlardan ne ölçüde yararlanabilir oluyor.

Açıköğretim Okuyan Burs Alabilir mi?

Türkiye’de üniversite öğrencilerinin finansal destek denildiğinde başvurduğu ilk kapı şüphesiz Gençlik ve Spor Bakanlığı’na bağlı Kredi ve Yurtlar Kurumu’dur. Her yıl milyonlarca öğrenci eğitim hayatlarını idame ettirebilmek için bu kurumun burs ve kredi başvurularını büyük bir heyecanla bekler. Ancak sistemin işleyişi örgün öğretim ve açıköğretim arasında kesin bir çizgi çekmektedir.

Devletin burs politikası incelendiğinde öncelikli hedefin "kampüs yaşamı içinde olan ve ders devamlılığı zorunluluğu nedeniyle tam zamanlı çalışamayan" öğrencileri desteklemek olduğu görülmektedir. Bu mantık çerçevesinde açıktan okuyan kyk bursu alabilir mi sorusunun cevabı mevcut yönetmelikler ve geçmiş yıllardaki uygulamalar baz alındığında maalesef olumsuzdur. KYK burs ve öğrenim kredisi tahsisinde örgün öğretim (ki buna birinci ve ikinci öğretim dahildir) öğrencilerini kapsamına alırken açıköğretim ve uzaktan eğitim programlarına kayıtlı öğrencileri bu değerlendirmenin dışında tutmaktadır.

Bunun temel nedeni açıköğretim sisteminin esnekliğidir. Açıköğretim öğrencileri derslere fiziksel olarak katılma zorunluluğu bulunmadığı için eğitim hayatlarıyla eş zamanlı olarak bir işte çalışabilme ve gelir elde etme imkanına sahiptir. Devlet kaynakların verimli kullanımı adına çalışma engeli bulunan örgün öğretim öğrencilerini önceler. Dolayısıyla KYK bursu veya geri ödemeli öğrenim kredisi imkanları açıköğretim fakültesi öğrencilerine sunulmamaktadır.

Açıktan Okuyan Kampüsten Yararlanabilir mi?

Açıköğretim öğrencileri burs konusunda dezavantajlı olsalar da "öğrenci hakları" konusunda örgün eğitimdeki arkadaşlarıyla büyük ölçüde eşit haklara sahiptirler. Bir üniversitenin açıköğretim fakültesine kayıtlı olmak o kişinin resmen Yükseköğretim Kurulu YÖK sisteminde öğrenci olduğu anlamına gelir.

Açıktan okuyan üniversiteye gidebilir mi ve kampüsün fiziksel imkanlarını kullanabilir mi sorusu da bu aşamada gündeme gelebilir. Cevap ise evettir. Açıköğretim öğrencileri bağlı bulundukları üniversitenin kampüslerine öğrenci kimlik kartlarıyla giriş yapabilirler. Kütüphanelerden faydalanabilir, yemekhanelerde öğrenci tarifesi üzerinden yemek yiyebilir ve kampüs içindeki sosyal alanlarda vakit geçirebilirler. Hatta toplu taşıma araçlarında kullanılan indirimli öğrenci kartı (akbil-paso gibi) hakkı açıköğretim öğrencileri için de geçerlidir. Burs konusundaki kısıtlamalar öğrencilik statüsünün sağladığı diğer sosyal hakları ortadan kaldırmaz.

Açıktan Okuyanlar İçin Para Veriliyor mu?

İnternet ortamında ve halk arasında dolaşan bazı yanlış bilgiler açıköğretim öğrencilerinin beklentilerini yanlış yönlendirebilmektedir. Özellikle "devletin okuyan herkese maaş bağladığı" gibi şehir efsaneleri öğrencilerin hayal kırıklığına uğramasına neden olabilir.

Açık ve net bir şekilde ifade etmek gerekir ki ne devlet ne de üniversiteler tarafından sadece kayıt yaptırdığı için açıktan okuyan öğrencilere para veriliyor mu sorusuna evet demek mümkün değildir. Hatta tam tersine açıköğretim sistemi genellikle "materyal ücreti" veya "dönem harcı" adı altında cüzi de olsa öğrenciden bir ödeme talep eder. Devletin sosyal yardımları öğrencilik statüsünden bağımsız olarak sadece hanenin gelir durumuna ve muhtaçlık seviyesine göre Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından belirlenen kriterler çerçevesinde yapılır. Yani bir kişi sadece açıköğretim okuduğu için değil eğer maddi durumu gerçekten kötüyse sosyal yardım alabilir ancak bu bir eğitim bursu statüsünde değildir.

Açıktan Okuyanlar İçin Alternatif Burs Kaynakları

KYK kapılarının kapalı olması açıköğretim öğrencilerinin hiçbir yerden burs alamayacağı anlamına gelmemektedir. Türkiye’de eğitim finansmanı sadece devlet tekelinde değildir. Sivil toplum kuruluşları dernekler, vakıflar ve özel şirketler de öğrencilere destek olmaktadır.

Burada kritik soru şudur: Özel kurumlar tarafından açıktan okuyanlara burs veriliyor mu? Bu sorunun cevabı "kısmen evet"tir ancak şartlar oldukça spesifiktir. Bazı özel vakıflar burs yönetmeliklerinde "örgün eğitimde okuma şartı" arasa da hepsi bu kuralı uygulamaz. Özellikle yerel dernekler, hemşehri dernekleri veya meslek odaları öğrencinin okuduğu bölümden ziyade başarısına ve maddi ihtiyacına odaklanabilir.

Açıköğretim öğrencilerinin burs bulabileceği alternatif yollar şunlardır:

Vakıflar Genel Müdürlüğü (VGM) Bursları

KYK bursu alamayan öğrenciler için bir alternatif olan VGM bazen şartlarını esnetebilse de genellikle örgün eğitimi önceler. Ancak her yıl yayınlanan kılavuzun dikkatlice incelenmesi gerekir zira yönetmelikler yıldan yıla farklılık gösterebilir.

Belediye Yardımları

Bazı büyükşehir ve ilçe belediyeleri "Eğitim Yardımı" adı altında üniversite öğrencilerine tek seferlik veya düzenli nakdi destek sağlamaktadır. Bu yardımların bazılarında açıköğretim/örgün ayrımı yapılmayabilir. İkamet edilen ilin belediyesinin "Sosyal Hizmetler" birimini takip etmekte fayda vardır.

Başarı Bursları

Anadolu Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi ve Atatürk Üniversitesi gibi açıköğretim fakültesi bulunan köklü kurumlar bölümlerinde dereceye giren öğrencilere "Üstün Başarı Bursu" verebilmekte veya bir sonraki dönemin harç ücretinden muafiyet sağlayabilmektedir. Örneğin 2025 yılında AÖF tarafından başarılı olan öğrencilerin bir sonraki kayıt ücretleri talep edilmedi.

Özel Şirket Bursları

Çalışan öğrenciler için kendi firmalarının insan kaynakları departmanları tarafından sağlanan eğitim destekleri olabilir. Bazı şirketler personelinin akademik gelişimini desteklemek amacıyla açıköğretim masraflarını karşılayabilmektedir. Bunun için de ilgili şirket politikalarını gözden geçirmek gerekir.