İşten çıkışınızda yaşayabileceğiniz maddi kaybı telafi etmek veya emeklilik için birikim yapmanıza yardımcı olmak amacıyla tasarlanmıştır. Sistemin işleyişini anlamak geleceğinize şekil vermek için hayati bir öneme sahip.

Bugünkü makalemizde kıdem tazminatı hakkında kapsamlı bir rehber sunacağız. Kıdem tazminatının ne olduğunu, hangi durumlarda hak edildiğini ve nasıl hesaplandığını detaylı bir şekilde ele alacağız. Aynı zamanda bu konuda en çok merak edilen sorulara da yanıtlar vereceğiz.

Kıdem Tazminatı Nedir?

Kıdem tazminatı işten çıkışınız sırasında belirli koşullar dahilinde işveren tarafından yasal olarak ödenmesi gereken bir miktar paradır. Ödeme çalışanın iş sözleşmesinin bitimiyle finansal istikrarını sürdürebilmesi için verilen yasal bir hak olarak karşımıza çıkıyor. Türkiye İş Kanunu’nda belirtilen kurallara uygun olarak hesaplanır. Ödenen kıdem tazminatı çalışanların uzun vadeli çalışmalarını teşvik etmek amacıyla oluşturulmuştur. İşveren ve işçi arasında bir güven bağı da diyebiliriz.

Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

Kıdem tazminatı miktarının belirlenmesinde, çalışanın işe giriş ve çıkış tarihleri ile en son aldığı brüt maaş esas alınır. Brüt maaşın hesaplanmasında düzenli olarak alınan ek ödemeler de dikkate alınarak net brüt ücret üzerinden bir hesaplama gerçekleştirilir.

Kıdem tazminatı ile alacağınız ücret çalıştığınız her bir tam yıl için son aldığı brüt maaş ile çarpılarak hesaplanır. Bu hesaplama yapılırken yıllık sürenin yanında kalan aylar ve günler de göz önünde bulundurulur. Aylar gün sayısına çevrilir ve yıllık brüt maaş 365’e bölünerek günlük brüt kazanç elde edilir. Daha sonra toplam çalışma süresi gün bazında hesaplanır. Bu süre günlük brüt kazanç ile çarpılıp kıdem tazminatı miktarı bulunur.

Gelin bunu bir örnekle açıklayalım. Eğer beş yıl süresince aynı şirkette görev yapmış ve son brüt ücretiniz 40.000 TL olarak belirlenmişse işten çıkışınızda tahmini olarak 200.000 TL kıdem tazminatı alma hakkına sahipsiniz.

Kıdem tazminatınızı hesaplamak için internet üzerinde birçok araç vardır. İşe başlangıç ve bitiş tarihlerinizi, aylık brüt gelirinizi ve toplam vergi matrahınızı girerek yaklaşık ne kadar kıdem tazminatı alacağınızı öğrenebilirsiniz.

Bir Yıllık Kıdem Tazminatı Ne Kadar?

Bir yıl süresince çalışan bir işçinin kıdem tazminatı son aldığı brüt aylık ücret ile geçirilen yıl sayısının çarpımı ile hesaplanır. Kıdem tazminatının bir üst sınırı bulunmakta ve 2024 yılı için bu sınır 35.058,58 TL olarak belirlendi. İşçinin son brüt maaşı bu tutarı aşıyorsa tazminat hesaplamasında bu üst limit esas alınır.

2024 yılında asgari ücretle çalışan ve bir yıl sonunda işten ayrılan bir işçinin kıdem tazminatı hesaplamasını örnekle şöyle ele alabiliriz: Son brüt maaş: 40.002,50 TL Çalışma süresi: 1 yıl Kıdem tazminatı: (40.002,50×1=40.002,50) TL Böylece işçi işten ayrılırken 40.002,50 TL kıdem tazminatı almaya hak kazanmıştır.

Kıdem Tazminatı Hangi Durumlarda Ödenmez?

Kıdem tazminatı elde etmek için işçinin belirli şartları sağlaması gerekmekte. Bu şartlar arasında işçinin yasal tanıma uygun olması, aynı işveren adına en az bir yıl çalışmış olması ve iş sözleşmesinin ya haklı bir nedenden ötürü ya da işverenin haksız yere sonlandırması bulunmakta. Yine de işçi bu koşulları yerine getirse bile kıdem tazminatının ödenmesini engelleyebilecek bazı durumlar mevcuttur. Kıdem tazminatının ödenmemesine sebep olabilecek durumları aşağıda sıraladık:

• İşe girerken verilen yanıltıcı veya gerçeğe aykırı bilgiler,

• İşveren, ailesi veya iş arkadaşlarına karşı onur kırıcı davranışlar sergilemek, iftira atmak ya da şiddet uygulamak,

• İşverene karşı sadakatsiz davranışlarda bulunmak, ticari sırları açığa çıkarmak veya rakip şirketlerle ilişki içinde olmak,

• İş yerinde yasa dışı faaliyetlerde bulunmak veya işverenin güvenini kötüye kullanmak,

• İş yerindeki görev ve sorumlulukları ihmal etmek, iş güvenliğini riske atmak veya işverenin talimatlarına uymamak,

• Mazeret bildirmeden veya izin almadan işe gelmemek veya işten ayrılmak,

• İşçinin kendi kusuruyla iş sözleşmesini sonlandırması veya işverenin meşru nedenlerle iş sözleşmesini feshetmesi,

• Belirli bir süre için yapılan iş sözleşmesinin süresinin dolması.

Emeklilik sırasında kıdem tazminatı alacak olan çalışanların dikkate alması gereken önemli bir nokta vergi kesintileridir. Kıdem tazminatı, gelir vergisi muafiyetine tabi olmadığı için, çalışanın yıllık gelir vergisi beyannamesi hazırlaması ve bu geliri beyan etmesi gerekmektedir. Kıdem tazminatından yapılan vergi kesintisi, çalışanın yıllık gelir vergisi hesaplamalarına dahil edilir.

Benzer Haber: Açık Lise Kaç Senede Biter? AÖL Bitirmek İçin Kaç Kredi Gerekli?