1. İşçinin Faiz Hakkı

İş Kanunu’nun 34. Maddesine göre, işçi maaşlarının geç ödenmesi durumunda işçiye faiz talep etme hakkına sahiptir. Bu noktada maaş ödenme tarihi üzerinden yirmi günden fazla bir süre geçmişse ve işveren, geç ödeme için haklı bir neden gösteremiyorsa, işçi hem maaşını talep edebilir hem de bu gecikme için yasal faiz uygulanması hakkına sahiptir. Talep edilebilecek faiz oranı, kanuni mevzuata göre belirlenirken bu oranla işverenin işçiye ek ödeme yapması gerekmektedir.

2. İş Görmeme Hakkı

Maaşların zamanında ödenmemesi durumunda, işçiler belirli şartlar altında iş görmeme hakkına sahip olurlar. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 34. Maddesine göre, ücreti ödenmeyen işçi, çalışmama hakkına sahiptir. Buna göre:

• Ücret ödemesi yirmi gün geciktiğinde, işçinin iş görme borcu ortadan kalkar ve işveren, işçiden çalışmasını talep etme hakkını kaybeder.
• Bu iş görmeme hakkını kullanan işçiler, işveren tarafından işten çıkarılamaz ya da hakları hiçbir şekilde kısıtlanamaz.
• Yukarıdakilere ek olara, işçinin bu süre zarfında iş görmeme eylemi, toplu işten uzak durma şeklinde olursa bu da kanuna göre grev olarak kabul edilemez.

3. İşçinin Haklı Fesih Hakkı

İşçi maaşlarının sürekli olarak geç ödenmesi durumunda, bu durum işçi açısından haklı fesih sebebi ortaya çıkarabilir. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesine göre, işçi, ücretinin geciktirilmesi ya da eksik ödenmesi durumunda iş sözleşmesini tek taraflı olarak feshetme hakkına sahiptir. Bu kapsamda işçi, iş sözleşmesini haklı bir sebeple feshettiği için kıdem tazminatı talep etme hakkına da sahip olmuş olur. Bu noktada dikkat edilecek en önemli konu ise ihbar tazminatı alma hakkı bu durumlarda ortaya çıkmaz.

4. İdari Para Cezası

İşçi maaşın geç ödenmesi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yapılan denetimlerde tespit edilirse, işverene idari para cezası ile karşı karşıya kalabilir. 4857 sayılı İş Kanunu’na aykırı hareket eden işverenlere, belirli bir miktarda para cezası verilmektedir. Bu cezalar her yıl yeniden belirlenen oranlara göre değişkenlik gösterebilir.

5. Maddi ve Manevi Tazminat Hakkı

Maaşların sürekli geç ödenmesi durumunda, işçide ekonomik sıkıntılara ve stres gibi ruhsal etkilere neden olabilecek durumları ortaya çıkarabilir. İşçinin bu durumu belgelendirmesi ve işverenin kusurlu olduğunu kanıtlaması durumunda, işveren aleyhine maddi ve manevi tazminat davası açma hakkını elde eder. Bu tarzdaki tazminat davaları, işçinin yaşadığı zararların giderilmesini amaçlanmaktadır.

6. Sendikal Haklar ve Toplu Eylem Hakkı

İşveren işçilerin maaşları geç ödüyorsa ve bu durum toplu bir mağduriyete neden oluyorsa, işçiler sendika aracılığıyla toplu iş durdurma eylemi elde etme hakkına sahiptir. Bu noktada bu tür toplu eylemlerin yasal çerçevede organize edilmesi ve iş kanununa uygun şekilde gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde, hukuka aykırı grev olarak değerlendirilmesi sebebiyle farklı sonuçları ortaya çıkarabilir.

7. Zamanaşımı

İşçi maaşlarının geç ödenmesi durumunda, işçinin hukuki yollara başvurarak alacaklarını talep etme süresi, genel olarak 5 yıl ile sınırlı tutulmuştur. Belirlenmiş olan bu süre, maaşın ödenmesi gereken tarihten itibaren başlamaktadır. İşçi, bu süre içerisinde yasal yollarla alacağını talep etme hakkına sahiptir. Aksi takdirde zamanaşımı süresi dolduktan sonra yasal haklarını kaybetme durumu söz konusudur.

İşçi Maaşının Geç Ödenmesinin Cezası Ne Kadar?

İşçi maaşının geç ödenmesine ilişkin idari para cezası uygulanma durumları, belirli bir miktar üzerinden hesaplanmaktadır. Ancak belirlenmiş olan bu miktarlar her yıl değişkenlik göstermektedir. Bu kapsamda, 2024 yılı itibarıyla, işçiye karşı ücret ödeme yükümlülüğünü yerine getirmeyen işverenlere, her işçi başına uygulanan idari para cezası minimum 1400 Türk lirasıdır. Ancak bu miktar yıl bazında değişiklik göstermesi sebebiyle resmi düzenlemelere bağlı olarak sürekli olarak güncellenmektedir.

1. Faiz Hesaplama

İşçinin maaşı geç ödenmesi durumunda işçi, gecikmiş maaş için faiz talep etme hakkına sahiptir. Faiz, kanuni faiz oranına göre belirlenmektedir. 2024 yılı için kanuni faiz oranı yıllık %9 olarak uygulanmaktadır. Bu kapsamda genel olarak örneklendirerek bir hesaplama yapacak olursak:

• • 1 işçinin aylık maaşı 10.000 Türk lirası ise bu maaş 30 gün geç ödenmemişse
  • Aylık faiz oranı: %9 yıllık faiz = %0,75 aylık faiz oranı
  • Faiz miktarı: 10.000 TL * %0,75 = 75 Türk lirası faiz ödeme zorunluluğu ortaya çıkar.

Bu kapsamda hesaplama, maaşın geciktiği her ay için uygulanırken sürenin uzamasına bağlı olarak faiz miktarında da artışlar meydana gelir

2. İdari Para Cezası

2024 yılı için işverenin işçinin maaşını geç ödemesi durumunda uygulanacak idari para cezası, her işçi için ortalama 1400 Türk lirasından başlar. Ancak bu ceza miktarları, yılın ekonomik durumuna ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın belirlediği oranlara göre değişkenlik göstermektedir.

3. Tazminatlar ve Diğer Yükümlülükler

İşçi, işverenle yaşadığı sorunu hukuki yollara taşıyıp kazanması durumunda, maaşını geç alan işçi kıdem tazminatı, gecikme faizi ve mahkeme masrafları gibi farklı ek ücretleri de talep etme hakkına sahip olur. Belirlenecek olan bu tutarlar işçinin aldığı maaş, çalıştığı süre ve mahkemenin verdiği karara göre değişkenlik gösterebilir.

Maaş En Geç Kaç Gün Gecikir?

Ülkemizdeki İş Kanunu'na göre işveren, işçinin maaşını en geç ödeme tarihinden itibaren 20 gün içinde ödeme zorunluluğuna sahiptir. Bu 20 günlük sürenin aşılması durumunda işçinin farklı yasal hakları elde etmesine olanak tanımaktadır. Bu noktada eğer maaş, geçerli bir sebep olmadan 20 gün içinde ödenmeme durumlarında, işçi kanuni olarak iş görmeme hakkına sahip olur. Buna ek olarak maaşın geç ödenmesine karşı oluşan haklar işçinin işten çıkarılmasına neden olmaz. Aynı zamanda, işçi gecikme için faiz talep etme hakkına sahip olurken eğer maaşın geç ödenmesi sürekli hale gelirse, işçi iş sözleşmesini haklı bir nedenle feshedip kıdem tazminatı talep etme hakkına sahip olur.

Maaş Geç Yatarsa İşçi Ne Yapmalı?

Maaşın geç yatması, işçilerin sıkça karşılaştığı bir durumlar arasında yer almaktadır. Bu kapsamda genel olarak işçilerin yasal olarak belirli hakları bulunmaktadır. Buna göre işçi, maaşın geç yatması durumunda izleyecek adımlar şu şekildedir;

1. İşveren ile İletişime Geçmek

• İşçi ilk olarak işverenle maaşın geç yatma durumu konuşmak ve maaşın neden geciktiğini öğrenme hakkına sahiptir. Bazı durumlarda teknik ya da mali nedenlerden dolayı gecikmeler meydana gelebilir. Bu durum genel kapsamda konuşarak çözülebilecek durumlardır.

2. İhbar Gönderme

• Eğer maaş birkaç kez ya da daha uzun süre gecikmesine neden oluyorsa, işçi işverene yazılı bir şekilde ihbar gönderme hakkına sahiptir. İhbar, işçiyi mağdur eden maaş gecikmesini resmi olarak bildiren bir belge niteliği kapsamında olması sebebiyle uygulanacak en önemli adımlar arasında yer almaktadır.

3. İş Sözleşmesini Feshetme Hakkı

• İş Kanunu Madde 24/II-e'ye göre, işçi maaşı zamanında ödenmemesi durumunda haklı nedenle iş sözleşmesini feshetme hakkına sahip olur. Bu durumda işçi kıdem tazminatına hak kazanıma sahip olur.

4. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) Şikayet

• İşçi, maaşının geç yatması durumunu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) şikayet etme hakkını elde eder. Bu şikayetler resmi incelemeye alınır ve işverenin cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalmasına neden olabilen durumlar arasında yer alır.

5. Yasal Hak Arayışı (Dava Açma)

• Eğer maaşlar sürekli olarak geç yatıyor ya da hiç yatırılmıyorsa, işçi iş mahkemesine başvurarak hukuki yollardan hakkını arama yolunu elde eder. Dava sonucunda işçiye ödenmeyen maaşların faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmektedir.

6. İcra Takibi Başlatmak

• Maaşını alamayan işçi, maaş alacağını tahsil etmek amacıyla işveren hakkında icra takibi başlatma hakkına sahiptir.

Genel olarak maaş gecikme durumunda işçi, hem işverenle doğrudan görüşerek hem de yasal haklarını kullanarak hakkını arayabilir. İşçilerin bu dönemlerde, iş hukuku konusunda uzman bir avukata danışmaları faydalı elde edebilir.

Kamuya Veri Hazırlama Kontrol İşletmen Alımı Yapılacak

İşten Ayrılan Personelin Maaşı En Geç Ne Zaman Ödenir?

İşten ayrılan bir personelin maaşı, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren, yani işçinin çalıştığı son gün ödenmesi gerekmektedir. İş Kanunu'na göre, işçinin tüm hak ve alacaklarının, işten ayrıldığı gün itibarıyla eksiksiz bir şekilde ödenmesi zorunluluğu bulunmaktadır. Bu noktada, bazı durumlarda işten ayrılma sürecinde bu ödeme hemen yapılmaması durumlarda uygulanacak adımlar şu şekildedir;

1. İhbar ve Kıdem Tazminatları

• Eğer işçi kıdem tazminatı elde etmişse, bu tazminat da iş sözleşmesinin sona erdiği gün işçiye ödenme zorunluluğunu ortaya çıkarır. İşverenin bu ödemeyi geciktirmesi durumunda işçiye faiz uygulaması yapılabilir. Yani ödenmeyen kıdem tazminatına yasal faiz işlemesine neden olur.

2. Fazla Mesai, İzin Ücretleri ve Diğer Alacaklar

• İşçinin fazla mesai ücretleri, kullanılmayan yıllık izin ücretleri gibi diğer alacakları da işten ayrıldığı gün hesaplanarak ödenmek zorundadır.

3. Ödeme Gecikirse Ne Olur?

• İşverenin, işçiye olan maaş, tazminat ya da diğer alacakları ödemesi gecikirse, işçi yasal yollara başvurma hakkına sahiptir. İşçi, iş mahkemesine başvurarak bu alacaklarını faiziyle birlikte talep edebilir.
• İşçi ayrıca icra takibi başlatma hakkını da elde eder. Ödenmeyen maaş ve diğer haklar için icra takibi başlatılabilir ve bu yolla işçinin haklarını koruma altına alabilir.

4. Sözleşmeye Bağlı Özel Düzenlemeler

• İş sözleşmesi ya da toplu iş sözleşmesinde daha farklı bir ödeme süresi kararlaştırılmışsa, bu süre geçerli kabul edilir. Ancak bu durumda bile işverenin bu süreyi aşması halinde işçi yasal haklarını arama hakkına sahip olur.