Sosyal yardım genel olarak birey, topluluk ya da kurumlar aracılığıyla ihtiyaç sahibi olan bireylere barınma, gıda ya da eğitim gibi en temel ihtiyaçların karşılanmasına ek olarak acil durumlarda destek olmak amacıyla gerçekleştirilen yardımlardır. Genel bireyler için sunulan bu yardımlar toplumsal huzurun ve adaletin sağlanması amacıyla oldukça önemli bir etkendir.

Sosyal Yardım Kime Verilir?

Sosyal yardım genel olarak toplumda dezavantaj durumda olan bireylere destek olmak amacıyla verilmektedir. Buna göre ekonomik zorluk çeken ailelere yönelik maddi yardımlar ya da sosyal hizmetler sunulmaktadır. Özellikle engelli bireylerin sosyal hayatlarına daha iyi motive olmalarını ve katılmalarına olanak tanımaktadır.

Toplum içinde sosyal yardımlara en fazla ihtiyaç duyan bireyler yaşlılardır. Bu kapsamda yaşlıların bakım ihtiyaçlarının karşılanmasına ek olarak ek maaş ödemeleri ve farklı sosyal hizmetler sunulmaktadır. Toplumun temel taşı olarak kabul edin çocuklar içinse eğitim, barınma ve en temel ihtiyaç olan besin ihtiyaçların karşılanması amacıyla gençlere ve çocukların topluma daha iyi adapte olmaları amacıyla farklı yardımlar sağlanmaktadır.

Ülkemizde son dönemlerde özellikle şiddete uğrayan kadınlar ya da ekonomik sıkıntılar yaşayan kadınlar içinde farklı sosyal yardımlar sunulmaktadır. Son dönemlerde dünya genelinde yaşanan savaşlar sebebiyle savaş, çatışma ya da doğal afetler sebebiyle yerinden edilen sığınmacılar ya da göçmenler için farklı destekler sunulmaktadır.

Sosyal yardımlar genel olarak ekonomik sorunlar yaşayan ya da sosyal güvencesi olmayanlar için uygulanırken sosyal desteğin verildiği alanlar ya da bireyler şu şekildedir;

• Düşük gelirli ya da aşırı yoksul ailelere
• Engelli bireylere
• 65 yaş üstündeki yaşlı bireylere
• Şiddete uğrayan kadınlara ya da geçim sıkıntısı çeken kadınlara
• Korunma ihtiyacı bulunan mağdur çocuklara
• Eğitim desteğine ihtiyaç duyan öğrencilere

Sosyal Yardım Programları Nelerdir?

Ülkemizde devlet tarafından verilen sosyal yardımlar, ekonomik olarak zor durumda olan vatandaşların temel ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik birçok farklı alanda verilmektedir. Genel olarak Türkiye’de verilen başlıca sosyal yardımlar şu şekildedir:

1. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Yardımları

• Aile Yardımları: Yoksul ailelere maddi destek sağlanmaktadır.
  • Şartlı Eğitim Yardımı: Çocukların okula devam etmeleri şartıyla ailelere verilen maddi destektir.
  • Şartlı Sağlık Yardımı: Çocukların düzenli sağlık kontrollerini yaptırmaları durumunda sağlanan yardımlar arasında yer alır.
• Doğum Yardımı: Yeni doğum yapmış annelere bir defa olmak şartı verilen maddi yardımdır.
  • İlk çocuk için: 300 Türk Lirası
  • İkinci çocuk için: 400 Türk Lirası
  • Üçüncü ve sonraki çocuklar için: 600 Türk Lirası

2. Gıda Yardımları

• Maddi durumu yetersiz olan ailelere düzenli olarak sağlanan gıda yardımdır. Bu yardımlar özellikle belediyeler ya da sosyal yardım vakıfları tarafından gerçekleştirilmektedir.

3. Yakacak Yardımı

• İhtiyaç sahibi ailelere kış aylarında kömür yardımı yapılmaktadır. Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları (SYDV) bu yardımları koordine etmektedir.

4. Engelli Yardımları

• Engelli Aylığı: En az %40 engeli olan bireylere verilen düzenli maddi destektir.
• Evde Bakım Maaşı: Ağır engelli olup bakım ihtiyacı olan kişiler için evde bakım yapan kişilere verilen destektir.

5. Yaşlılık Yardımları

• 65 Yaş Üstü Yaşlılık Maaşı: Hiçbir sosyal güvencesi olmayan ve gelir seviyesi belirli bir seviyenin altında olan 65 yaş üstü kişilere verilen maaştır.

6. Kira Yardımı

• Barınma ihtiyacı olan dar gelirli vatandaşlara yapılan kira destekleri sağlanmaktadır. Özellikle kentsel dönüşüm bölgelerinde, evleri yenilenirken mağdur olan vatandaşlara kira yardımı verilmektedir.

7. Eğitim Yardımları

• Eğitim Materyali Yardımı: Maddi durumu yetersiz olan öğrencilere kırtasiye malzemesi yardımı yapılmaktadır.
• Yurt Yardımı: Üniversite öğrencileri için devlet yurtlarında konaklama yardımları arasında yer alır.
• Burs ve Öğrenim Kredisi: Üniversite öğrencilerine geri ödemeli ya da karşılıksız burslar verilmektedir.

8. Barınma Yardımları

• Evini onaramayacak seviyede maddi durumu kötü olan ailelere ev onarım yardım yapılmaktadır. Buna ek olarak barınma ihtiyacı olanlara konteyner ve prefabrik ev yardımları da sunulmaktadır.

9. Sağlık Yardımları

• Genel Sağlık Sigortası (GSS) kapsamında maddi durumu yeterli olmayan bireylerin sigorta primleri devlet tarafından karşılanmaktadır. Bu sayede bu bireyler devlet hastanelerinde ücretsiz sağlık hizmetinden faydalanabilirler.

10. Pandemi ve Acil Durum Yardımları

• Özellikle COVID-19 pandemisi sürecinde ihtiyaç sahibi vatandaşlara ve işyerlerine çeşitli maddi yardımlar ve teşvikler verildi. Pandemi sürecinde Kısa Çalışma Ödeneği, Nakdi Ücret Desteği gibi yardımlar ön plana çıktı.

11. Belediye Yardımları

• Yerel yönetimler (belediyeler) tarafından ihtiyaç sahiplerine çeşitli yardımlar yapılmaktadır. Gıda kolisi, sıcak yemek, giyim, kırtasiye malzemesi gibi yardımlar belediyelerin sosyal hizmet birimleri tarafından yürütülür.

Bu yardımlar başvuru şartlarına ve kişisel duruma göre değişiklik göstermektedir. Yardımlara başvurmak için genellikle Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları, E-Devlet ya da ilgili bakanlıkların online platformları üzerinden gerçekleştirilmektedir.

Sosyal Yardım Süreci Nasıl Olur?

Ülkemizde sosyal yardım süreçleri, ihtiyaç sahibi bireylerin devletin sağladığı yardımlardan faydalanabilmesi için belirli adımlar ve şartları karşılaması gerekmektedir. Bu kapsamda sosyal yardım süreci genel olarak şu şekildedir;

1. Başvuru

• Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları (SYDV): Yardım başvuruları genellikle Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'na bağlı SYDV üzerinden yapılmaktadır. Vakıflar her ilçede bulunmaktadır ve başvurular bireysel olarak yapılmaktadır.
• E-Devlet Üzerinden Başvuru: Bazı sosyal yardımlar için başvurular e-Devlet sistemi üzerinden de yapılabilir. Özellikle pandemi döneminde dijital başvuru süreci daha popüler bir hale gelmiştir.
• Belediye Yardımları: Belediye yardımları için de başvurular, ilgili belediyenin sosyal hizmet birimleri aracılığıyla ya da yine e-Devlet üzerinden yapılmaktadır.

2. Başvuru İçin Gerekli Belgeler

Başvuru sırasında farklı belgeler istenmektedir. Yardım türüne bağlı olarak değişiklik gösterebilir, ancak genel olarak istenen belgeler şu şekildedir:

• Kimlik fotokopisi
• İkametgah belgesi
• Gelir belgesi (gelir beyanı, SGK'dan alınan prim dökümü)
• Sağlık raporu (eğer engelli yardımı isteniyorsa)
• Hanede yaşayan kişilerin bilgileri

3. Değerlendirme Süreci

Başvuru yapıldıktan sonra, yetkililer tarafından başvuru sahibi ve ailesinin ekonomik durumu değerlendirmeye alınır. Bu değerlendirme genellikle şu şekildedir:

• Sosyal İnceleme: Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’ndan bir yetkili, başvuru sahibinin yaşadığı adrese giderek sosyal inceleme gerçekleştirir. Yapılan incelemede, ailenin gelir durumu, mal varlığı ve yaşam koşulları göz önüne alınmaktadır.
• Gelir Testi: Bazı yardımlar için gelir testi yapılmaktadır. Gelir testi, hane halkının kişi başına düşen gelirini tespit edilir. Yardıma hak kazanmak için genellikle kişi başına düşen gelirin belirli bir sınırın altında olması gerekmektedir.
• Kayıt Taraması: Başvuru sahibinin Sosyal Güvenlik Kurumu, vergi daireleri gibi kurumlar nezdinde kayıtlı bir gelir ya da mal varlığı olup olmadığı da kontrol edilir.

4. Yardımın Onaylanması

• Sosyal inceleme ve gelir testi sonuçlarına göre yardıma uygun olup olmadığınız belirlenir.
• Eğer başvuru olumlu sonuçlanırsa, yardımlar düzenli olarak ya da tek seferlik olarak başvuru sahibine genelde SMS yoluyla iletilir.
• Yardım türüne göre, para yardımı banka hesabına yatırılabilir, gıda ve kömür gibi yardımlar ise teslimat yoluyla gerçekleştirilir.

5. Yardımın Düzenli Takibi

• Sürekli yardımlar (yaşlılık maaşı, engelli maaşı gibi) alan bireyler için belirli dönemlerde durumun yeniden değerlendirilmesi gerekmektedir. Yardım alan bireylerin maddi durumunda iyileşme olması halinde yardımlar kesilebilir.
• Yardım alan bireylerin durumu kötüleşirse, yeni yardımlar talep edilebilir ya da mevcut yardımlar artırılabilir.

6. Yardım Türüne Göre İşlemler

Yardım türüne göre süreçlerde şu şekilde işleme alınır:

• Nakit Yardımlar: Genellikle PTT ya da banka hesaplarına yatırılmaktadır.
• Gıda, Yakacak, Giysi Yardımı: İlgili belediyeler ya da SYDV tarafından başvuru sahibine doğrudan teslim edilir.
• Engelli ve Yaşlı Maaşı: Bu maaşlar genellikle düzenli olarak her ay hesaplara yatırılır.

7. Başvurunun Olumsuz Sonuçlanması

• Eğer başvuru reddedilirse, gerekçeleri öğrenip itiraz etme hakkını elde edersiniz. İtiraz süreci genellikle SYDV aracılığıyla yapılmaktadır. İtiraz sonucunda yeniden değerlendirmeye alınır.

Diyanet İşleri Başkanlığı KPSS 50 Puanla Memur Alımı Yapacak

8. Başvuru Durumu Sorgulama

• Başvuru durumu, e-Devlet üzerinden sorgulanabilir. Buna ek olarak başvuru yaptığınız kurum (SYDV ya da belediye hangisine başvuru yaptıysanız) ile de irtibata geçerek durum hakkında bilgi alabilirsiniz.

Dikkat edilmesi gereken konular:

• Yardım sürecinde gelir durumu, hanedeki kişi sayısı, engellilik durumu gibi faktörler etkili olmaktadır. Yardımların verilip verilmemesi bu kriterlere göre belirlenmektedir.
• Yardımlara hak kazanmak için başvurucunun sosyal güvencesinin olmaması ya da gelir seviyesinin belirli bir miktarın altında olması gerekmektedir.