Risk Analizi Nedir?
Risk analizi, iş yerindeki çalışma ortamında ya da çalışanların sağlıklarını tehlikeye atan ya da tehdit altında bırakabilecek sorunların önceden belirlenmesidir. Risk analizi sayesinde meslek hastalıkları, iş kazaları gibi olumsuzluklar ortadan kalkar.
İş sağlığı ve güvenliği mevzuatı dikkate alınarak gerçekleştirilen risk analizleri sayesinde tehlikelerin ve risklerin önüne geçerek daha güvenli bir çalışma ortamı oluşturulur. Risk analizinde birden farklı yöntem kullanılır. Risk analizinde yöntemler arasında hangisinin uygun olduğu ve yetkinlik kazanmış görevliler tarafından karar verilir. Bu konuda hangi yöntemin daha faydalı olduğu analiz edilecek iş yerine göre değişkenlik gösterir. Yapılan çalışmalara göre risk analiz raporu tamamlanır. Buna ek olarak elde edilen sonuçlar analiz edilir ve eyleme geçilir.
Risk Analizi Nasıl Yapılır?
Risk analizi yapılırken dikkat edilmesi gereken konular:
- İlk olarak risk analizi sürecin planlamasın yapılmalıdır
- İş yerindeki her biri için ayrı analiz yapılmalı
- Belirsiz durumlar ve olası tehlikeler analiz edilmeli
- İş yerine konuyla ilgilenen bireylere eğitim verilmeli
- Analiz verileri, etki alanlarına ve büyüklüklerine göre sıralanarak hazırlanmalı
- Zaman ve plan içinde tekrar denetlenmeli
- Eylem planı işveren tarafından uygulanmalıdır
- Risk büyükse etkisi kabul edilebilecek seviyeye indirilmeli, küçükse ortadan kaldırılmalıdır
Risk analizi yönteminde farklı yöntemler kullanılır. Ancak bu noktada uygulanan aşamalar yukarıda yer alan listededir. Risk analizi yapmak için ilk olarak eğitim alınmalı ve gerekli aşamaların öğrenilmesi gerekir. Eğitim alan bireylerin analiz yapması ve daha sonra sorunların net şekilde belirlenerek İş Sağlığı ve Güvenliği açısından olumsuz etkiler ortadan kaldırılmalıdır.
Risk Analizi Sürecinde Yapılması Gerekenler
Risk analizi sırasında yapılması gereken adımlar şu şekildedir:
- İlk olarak risk ve tehlikeler tespit edilerek değerlendirmeye alınmalı
- Risklerin büyüklüklerine göre sınıflarına ayrılması
- Alınabilecek tedbirler önceden belirlenmeli
- Elde edilen veriler kaydedilmeli
- Belirlenen kontrol önlemleri hayata geçirilerek uygulanmalı
- Gözlem, denetleme ve ihtiyaç duyulması halinde iyileştirmeler yapılmalıdır.
Risk analiz süreci içinde dikkat edilecek en önemli konu kriz yönetimidir. Risk analizi sürecinde etkili şekilde devam eden kriz, fırsata çevrilebilir. Buna ek olarak risk algısı, kültürlere göre ve çalışanların bilinç seviyelerine göre değişkenlik gösterir. Yukarıda yer alan adımları hayata geçirmeden önce İş Sağlığı ve Güvenliği uzmanlarından eğitim alınmalıdır.
Risk Analizini Kim Yapar?
Risk analizini yapacak kişiler ise:
- İşveren ya da işveren vekili
- Çalışan temsilcileri
- İş yeri hekimi ya da iş güvenliği uzmanı
- İş yeri destek elemanı
- İş yerindeki departmanları temsil edecek kişiler ve iş yeri faaliyetleri, mevcut tehlike kaynaklarına ilişkin bilgisi sahibi olan bireyler
Temel olarak iş yerinde risk analizlerden işveren sorumludur. Bu noktada meydana gelebilecek tehlikelerin en iyi şekilde değerlendirilmesi ve bu alanda bilgi sahibi olan bireyin analiz yapması gerekir. Yukarıdaki listede risk değerlendirilmesinde yer alacak bireyler, risk analizinde en aktif görev üstlenen ve sürecin yürütülmesinde görev olan bireyler iş yeri hekimleriyle iş güvenliği uzmanıdır.
Risk Analiz Yöntemleri Nelerdir?
Risk Analiz yöntemleri kalitatif ve kantitatif olmak üzere 2 temel kategoriye ayrılır. Kantitatif yöntemlerde genel olarak risk değerleri sayısal veriler olarak kullanılır. Kalitatif yöntemde ise mantıksal yöntemlere başvuru yapılarak sayısal değerler işlenerek risk ortaya çıkar. Buna göre risk analiz yöntemleri şu şekildedir:
- X tipi matris analizi
- Fine Kinney analizi
- Neden Sonuç analiz metodu
- Tehlike ve İşletebilme Analiz Metodu
- Hata Türleri ve Etki analizi
- L tibi matris analiz yöntemi
- Olursa ne olur analiz yöntemi
- Olay ağacı analiz metodu
- İş güvenlik analiz yöntemi
- Ön tehlike analiz metodu
- Hata ağacı analiz yöntemi
Risk Analizine Ne Zaman İhtiyaç Duyulur?
Risk analizinde İŞ sağlığı ve Güvenliği risk değerlendirme yönetmeliğindeki 2. Maddeye göre çok tehlikeli sınıflarda iş yerinde en geç 2 yılda 1, tehlikeli iş yerlerinde ise en geç 4 yılda bir, az tehlikeli iş yerlerinde en az 6 yılda bir yenilenmesi gerekir.
Risk analizinde şirketlerin kurulum aşamasından itibaren yapılmalıdır. Buna göre yasal bir zorunluluk olması sebebiyle iş yerinin taşınması yeni tehlikelerin ortaya çıkması, kurum mülkiyetinin başka bireye geçmesi, iş yerinde kazaların ve meslek hastalıkların oluşması durumunda tekrar risk analizi yapılmalıdır.
Risk Analizi Yapmanın Faydaları
Risk analizi yapmanın faydaları şu şekildedir:
- İş kazalarının önüne geçilir
- Potansiyel risklerin bilimsel yöntemlerle belirlenir
- Meslek hastalıklarının önüne geçilir
- Tehlike ve risklerin boyutlarını minimuma indirir
- İşçilerin sağlıklı ve güvenli ortamda çalışmasına olanak tanır
- Kurumda iş sürekliliği sekteye uğramaz
- İş yerinde olası tehlikeler minimum seviye iner
- Kriz yönetimi daha sağlıklı bir hale gelir
Kaynak:
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.