Afrika’nın bazı yerlerinde, bağırsak temizliği ve gelişimin desteklenmesi amacıyla iki yaş altı bebeklere birden fazla lavman yapıldığı da bilinmekte. Günümüzde lavman tedavisinin nasıl yapıldığını ve hangi durumlarda tercih edildiğini anlamak için lavmanın tanımını ve içeriğini bilmek önemlidir. Lavman tedavi yöntemlerini daha net kavramayı ve tedaviye karşı tereddütleri olan hastaların endişelerini hafifletmeyi sağlayabilir. Gelin hep birlikte lavman konusunu derinlemesine mercek altına alalım.

Lavman Nedir?

Lavman genellikle halk arasında tam olarak anlaşılmayan, ancak sıkça sorulan bir konu. Rektum adı verilen kalın bağırsağın alt bölümüne sıvı veya gaz yerleştirilerek bağırsakların boşaltılmasını ve kişinin çeşitli testlere veya tedavilere hazırlanmasını sağlayan işleme lavman denir. Kolonoskopi, sigmoidoskopi gibi tıbbi işlemler, cerrahi operasyonlar, kabızlık veya dışkılama güçlüğü gibi durumlar için kullanılmakta. Ağır kabızlık durumlarında en sık başvurulan yöntem lavmandır ve kişi kendi başına dışkılayamadığında bağırsakların boşaltılmasında oldukça etkilidir.

Evde uygulanabilen lavman kitleri bulunmakla birlikte olası yaralanmaları ve yanlış uygulamaları önlemek için profesyonel yardım almak en güvenli yaklaşımdır. Lavman farklı amaçlar için kullanılabilir. Hastane ortamında yapılacak cerrahi işlemler veya tedaviler öncesinde sağlık profesyonelleri tarafından uygulanmalı. Kabızlık tedavisinde evde doğru prosedürleri takip ederek lavman yapılabilir. Şiddetli kabızlık durumlarında diğer ilaçlar etkisiz kaldığında lavman önerilebilir. Düzenli lavman kullanımı ciddi sağlık sorunlarına neden olabileceğinden sağlık uzmanlarına danışmadan lavman yapılması tavsiye edilmemekte.

Lavman Neden Yapılır?

Lavman farklı tıbbi durumlar için kullanılan bir yöntemdir. En sık karşılaşılan kullanım alanı şiddetli kabızlık tedavisidir. Doktorlar genellikle ilk olarak dışkı yumuşatıcılar veya fitiller gibi tedavileri denerler. Bu yöntemler yetersiz kaldığında lavman tedavisine başvurulur. Müshil etkili lavmanlar, dehidratasyon ve elektrolit dengesizliği riski taşıdığından uygulama öncesinde uzman bir hekime danışılması büyük önem arz eder. Cerrahi operasyonlar öncesinde bağırsakların temizlenmesi için lavman yapılır. Bağırsak içindeki anormal durumların daha net tespit edilmesini sağlar. Sodyum fosfat içeren lavmanlar bağırsakları tamamen boşaltarak doğru tanı ve tedaviye olanak tanır. Kanser taramalarında kullanılan baryum lavmanı kalın bağırsağın röntgen ile daha net görüntülenmesi için baryum solüsyonunun bağırsaklara enjekte edilmesini içerir. Kolon hastalıkları ve Crohn hastalığı gibi durumlarda da özel lavman yöntemleri tercih edilir.

Lavman Nasıl Yapılır?

Baryum lavman, kolon görüntüleme işlemlerinde, bağırsak içindeki anormalliklerin ve değişikliklerin belirlenmesi amacıyla kullanılmakta. İşlem doktor veya hemşire yardımıyla, kalın bağırsağa sıvı enjekte edilerek gerçekleştirilir. Boşaltıcı lavman çeşitli solüsyonların bir araya getirildiği bir tüp içerisinde bulunur ve rektuma girmesi kolaylaştırılmış ince bir uç ve hortuma sahip. Hortumun esnek ve yumuşak olması, rektal tüpte herhangi bir hasarın önlenmesi için önemlidir. Uygulamadan önce, rektal tüpün ucuna kayganlaştırıcı bir madde sürülür ve böylece tüp, rektuma kaygan bir şekilde yerleştirilerek sıvı bağırsaklara aktarılır. Uygulamanın etkili olabilmesi için kişinin dizlerini karnına veya göğsüne doğru çekmesi gereklidir. Sıvının oda sıcaklığında olması, hastanın konforunu artırır. Evde lavman yapılırken, işlemden en az 30 dakika önce yemek yememek önemlidir. Prosedür, hastane uygulamalarına benzer şekilde ilerler.

Uygulama yapılacak kişi yatacağı alanı, ellerini ve vücudunu temizlemelidir. Lavman kitinin prospektüsünde belirtilen uygulama yöntemleri doğru anlaşılmalı ve dikkatlice uygulanmalıdır. Kişi, dizlerini göğsüne çekmeli ve rahat ettiği eliyle işlemi sürdürmelidir. Tüpün rektuma rahatça yerleştirilebilmesi için kayganlaştırıcı maddeler kullanılmalıdır. Lavman türüne bağlı olarak uygulamadan sonra 2 dakika ile 2 saat arasında bir bekleme süresi gerekebilir. Bu nedenle tuvalete yakın bir yerde olmak önemli. Lavmanın nasıl yapıldığına dair talimatların doğru uygulanması hastanın endişelerini azaltacaktır.

Lavman Türleri Nelerdir?

Lavman tedavisinde kullanılan çeşitli türler bulunmaktadır. Bunlar arasında tedavi edici, boşaltıcı ve salofalk lavmanları yer almakta. Boşaltıcı lavmanlarda kullanılan solüsyonlar sodyum, fosfat, yağ, mineral ve bisakodil içerir. Bileşenler bağırsak içindeki dışkının yumuşamasına ve hareket etmesine yardımcı olur. Bu lavman türünün kullanım amacı potansiyel enfeksiyonları önlemektir. İçeriğinde zeytinyağı, steroid ve gliserin bulunur. İçerikler dışkının yumuşamasını ve anüsten dışarı atılmasını kolaylaştırır. Tedavi edici lavmanlar ise ilaç içeren karışımlardır ve genellikle bir sağlık uzmanı tarafından uygulanmakta.

Boşaltıcı lavmanlardan farklı olarak bu lavmanlar bağırsaklara yavaşça gönderilmelidir. Böylece rektumun aşırı uyarılması engellenir. Aksi halde dışkılama hissi oluşabilir ve ilacın rektumda kalma süresi azalır. İlacın etkili olabilmesi için tedavi edilmesi gereken bölgede uzun süre kalması sağlanmalı. Parazit tedavisinde kullanılan lavmanlar, parazitlerin neden olduğu enfeksiyonları tedavi etmek için uygulanır. Elektrolit dengesini sağlamak ve görüntüleme işlemleri için kullanılan baryum lavmanları da bu kategoriye dahildir. Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi bağırsak iltihaplanmasına neden olan hastalıkların tedavisinde salofalk lavmanları kullanılır ve bu lavmanlar mesalazin içerir. Kronik bağırsak hastalıklarının tedavisinde düzenli ve uzman gözetiminde kullanılması tavsiye edilmekte.

Lavmanın Faydaları ve Yan Etkileri

Lavman bağırsak temizliği için dünya genelinde yaygın olarak kullanılan ve binlerce yıl öncesine dayanan bir yöntem. Vücuttaki istenmeyen toksinleri uzaklaştırmak için tedavi amaçlı kullanılır ve karın ağrısından baş ağrısına kadar çeşitli ağrılar için uzun yıllardır tercih edilir. Modern tıpta kabızlık giderme, bağırsak semptomlarını hafifletme ve iltihaplı bağırsak hastalıklarının tedavisi gibi alanlarda farklı lavman türleri uygulanmaktadır. Yapılan işlemler hastanın sağlıklı bağırsaklara kavuşmasını ve dolayısıyla daha sağlıklı bir vücut yapısına sahip olmasını sağlamakta. Önerilen kullanım talimatlarına uyulduğu sürece lavmanın ciddi yan etkileri genellikle görülmez. Nadiren de olsa, kolon hasarı sonucu kanamalar ve enfeksiyonlar meydana gelebilir. Evde yapılan lavmanlarda prosedürlere dikkat edilmemesi yaralanmalara yol açabilir ve baryum lavmanında kolon tıkanıklığı riski bulunmakta. Bu tür riskleri önlemek için uzman yardımı almak ve prosedürleri doğru bir şekilde uygulamak önem taşımakta.

Bağırsaklarınızla ilgili şikayetleriniz varsa ve rahatsızlık yaşıyorsanız vakit kaybetmeden bir doktora başvurmalısınız. Erken vakitte tanı ve tedavi süreçlerini hızla başlatılarak sağlığınıza kavuşmanız mümkün olacaktır.